ÇEKİN KARŞILIKSIZ ÇIKMASI - KARŞILIKSIZ ÇEK SUÇU VE ŞİKAYET HAKKI

Ticari hayatta en sık kullanılan ödeme araçlarından bir tanesi de şüphesiz ki çektir. Çek kullanmak işletmeler için neredeyse zaruri hale gelmiştir. Peki verilen çeklerin karşılığının bankada bulunmaması karşısında çek alacaklısı neler yapabilir?

Öncelikle çeki elinde bulunduran kişi yani çekin hamili icra dairesi vasıtasıyla kambiyo senetlerine özgü takip yoluyla ilamsız takip açabilir. Kambiyo senetlerine özgü takip yolu ile icra takibi yapmak için bir avukata danışmanızda fayda vardır. Bizim bu yazımızda değinmek istediğimiz konu çekin karşılıksız çıkması durumunda, hamilin karşılıksız çek suçu için ne yapabileceğidir.

Karşılıksız çek cezası, 5941 sayılı Çek Kanunu’nun 5. maddesinde düzenlenen bir suçtur. Bu suç, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında uygulanır. Bu suçun cezası, her bir çekle ilgili olarak binbeşyüz(1500) güne kadar adli para cezasıdır. Ancak, hükmedilecek adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız kalan miktarından az olamaz. Ayrıca, mahkeme çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına da hükmedebilir.

Karşılıksız çek cezası için şikayet hakkı, çekin karşılıksız çıktığı günden itibaren 3 ay içinde kullanılmalıdır. Şikayet hakkı, çekin hamiline aittir. Şikayet edilen kişi ise,“karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi olarak kanunda tanımlanmıştır. Genel kural şikayete tabi olan suçlarda şikayetten vazgeçme durumunda kararın kesinleşme anına kadar yapılabilmesidir. Fakat bu suç özelinde farklı bir düzenleme yapılarak, hüküm kesinleştikten sonra bile şikayetten vazgeçilmesi halinde hükmün tüm sonuçlarının ortadan kalkacağı düzenlenmiştir. Bu kişi, çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişi, bu tüzel kişi adına çek keşide edenler veya bir sermaye şirketi adına çek düzenleyen yönetim organı üyeleri olabilir.

Karşılıksız çek cezasında etkin pişmanlık, suçun işlenmesinden karşılıksız kalan çek bedelinin, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanuna göre ticarî işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödeyen kişi Çek kanunu Md. 6 da düzenlenen etkin pişmanlık hükmünden faydalanabilir. Adli para cezası ve çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılır. Etkin pişmanlık Yargılama aşamasında mahkeme tarafından davanın düşmesine, mahkûmiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra mahkeme tarafından hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilir. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılır.

Karşılıksız çek cezası için görevli mahkeme, icra ceza mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise, çek hesabı sahibinin yahut şikayetçinin yerleşim yeri mahkemesi ile çekin bankaya ibraz edildiği veya çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer mahkemesidir. Bu davalar, İcra ve İflas Kanunu’nun 347, 349, 350, 351, 352 ve 353. maddelerinde düzenlenen yargılama usulüne ilişkin hükümlere göre görülür.

Sonuç olarak, karşılıksız çek suçu hakkında bilgi edinmek ve mağduriyet yaşamamak adına bir avukat ile çalışmanızda yarar vardır.